Οι εξελίξεις στην οικονομία και την κοινωνία

                    1.   

Χαρακτηριστικά της οικονομίας επί δυναστείας των Μακεδόνων:

§         Σταθεροποίηση της δημογραφικής εξέλιξης.

§         Βελτίωση των δεικτών της οικονομίας.

§         Μεγαλύτερη ανάπτυξη της αστικής οικονομίας.

α. Οικονομία και κοινωνία της υπαίθρου

Κοινωνική διαστρωμάτωση του Βυζαντίου:

Αριστοκρατία: της γης ή επαρχιακή και των αξιωμάτων ή αστική ► από τα τέλη

                           του 10^ου αι. συγχωνεύονται και ονομάζονται δυνατοί.

Πένητες: ελεύθεροι γαιοκτήμονες

                ακτήμονες γεωργοί: μίσθωναν γη για καλλιέργεια.

                πάροικοι: ήταν δεμένοι με τη γη ή είχαν προσωπική εξάρτηση από τους

                                  κυρίους της.

Η αγροτική κοινότητα άρχισε από τις αρχές του 9^ου αι. να κινδυνεύει από:

§         την αρπακτική διάθεση των μεγαλογαιοκτημόνων,

§         τη φορολογική πίεση που ασκούσε το κράτος.

Χωρία ή προάστεια: οι πολυάριθμες διάσπαρτες εκτάσεις που συνέθεταν τα κτήματα

                                    των ευγενών  και καλλιεργούνταν από ελεύθερους ενοικιαστές

                                    ή πάροικους.

Ευγενείς: από τη μια ζούσαν πλουσιοπάροχα και από την άλλοι ήταν απρόθυμοι να επενδύσουν στις εγκαταστάσεις, τα μέσα και τις τεχνικές της παραγωγής ► Η αγροτική παραγωγή στο Βυζάντιο παρέμενε στάσιμη και ευάλωτη στις κρίσεις.

β. Οικονομία και κοινωνία των πόλεων

Αστική οικονομία: γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη με επίκεντρο νέες ή παλιές πόλεις που 

                                ανοικοδομήθηκαν, όπως η Πάτρα και η Σπάρτη, πόλεις με μεγάλη

                                εμπορική κίνηση όπως η Έφεσος, η Ευχάιτα, η Τραπεζούς, όπου

                                διεξαγόταν ετήσιες εμποροπανηγύρεις, και αστυκώμαι ή

                                 αγροτοπόλεις, αστικά κέντρα με αγροτικό χαρακτήρα.

Συστήματα: συντεχνίες εμπόρων και βιοτεχνών ή επαγγελματικά σωματεία των

                      οποίων η λειτουργία καθοριζόταν από το Επαρχικόν Βιβλίον, συλλογή

                      διατάξεων των αρχών του 10^ου αι..

Εξωτερικό εμπόριο: αναβίωσε από τα μέσα του10ου αι. και διεξαγόταν με τους

                                  Βούλγαρους, τους Ρώσους, τις ιταλικές πόλεις, τη Βενετία και

                                  το Χαλιφάτο.

Μεσαία τάξη: αποτελεί δημιούργημα της συνεχούς ανάπτυξης της αστικής

                        οικονομίας και αποτελείται από εμποροβιοτέχνες, ναύκληρους

                        και τραπεζίτες, που ενισχύουν συνεχώς την κοινωνική και

                        πολιτική τους επιρροή.

Δήμος: οι λαϊκές μάζες των πόλεων που αποτελούνταν από φτωχούς που

             εργάζονταν περιστασιακά ή ήταν άνεργοι.